Polska sztuka ludowa autorstwa Zofii Stryjeńskiej, z wkomponowanym herbem Krakowa. To jeden z milionów artefaktów z 1926 roku, po zdigitalizowaniu dostępnych w Internecie dla celów naukowych. (Biblioteka Kongresu)
Mary Jane Maxwell
3 lipca 2017
To, co powstało przed ponad 90 laty jako dar przyjaźni Polski dla Stanów Zjednoczonych, jest dzisiaj cennym darem dla naukowców i genealogów na całym świecie.
W 1926 roku, dla upamiętnienia 150. rocznicy Amerykańskiej Niepodległości polski rząd, różne grupy społeczne i liderzy przemysłu wspólnie postanowili sprezentować Stanom Zjednoczonym niezwykłą pamiątkę: deklarację przyjaźni, wdzięczności i szacunku, podpisaną przez 5,5 mln Polaków.
„Święto wasze, szlechetni Amerykanie, nie jest tylko waszem [pisownia oryginalna] świętem nie tylko dla was – zapewnia Polska Deklaracja. – Znajduje ono gorący odzew w całym świecie, a szczególnie w naszej Ojczyźnie, Polsce”.
Zgromadzone w Deklaracji podpisy, liczbowo odpowiadające mniej więcej jednej szóstej całej ówczesnej ludności Polski, są obecnie zdigitalizowane i dostępne online dzięki staraniom Biblioteki Kongresu USA, której przyszły z pomocą Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Waszyngtonie i Biblioteka Polska w Waszyngtonie.
Dostępny online Symbol przyjaźni wymienia również nazwy miejscowości i szkół, z którymi byli związani polscy obywatele oraz zawiera polskie oryginalne prace artystyczne, fotografie i urzędowe stemple.
Te informacje to prawdziwy skarb dla genealogów, naukowców i badaczy na całym świecie, zwłaszcza dla interesujących się Polską przedwojenną.
„W niektórych przypadkach – zauważa Grażyna Żebrowska, kierująca Polską Biblioteką w Waszyngtonie – podpisy odnalezione w Polskiej Deklaracji są jedynym świadectwem, że dana osoba żyła”.
W drugiej wojnie światowej i Holokauście zginęło ponad 6 mln polskich obywateli.
W wojnie uległy też zniszczeniu skarby polskiej historii, archiwa, rękopisy i muzea.
Grażyna Żebrowska ma nadzieję, że dostępność dokumentu online zainspiruje naukowców „do odzyskiwania utraconej historii i wprowadzenia do wspólnej pamięci nie tylko tragedii drugiej wojny światowej, ale również pełnych optymizmu lat poprzedzających wojnę”.
Długa historia przyjaźni
Uczczenie w dn. 4 lipca 1926 roku niepodległości Stanów Zjednoczonych było dla Polaków czymś naturalnym. Zaledwie osiem lat wcześniej, pod koniec pierwszej wojny światowej, prezydent Woodrow Wilson przedstawił 14-punktowy plan pokoju światowego, który obejmował również niepodległość Polski.
„Polskę i Stany Zjednoczone łączy nierozerwalna przyjaźń i sojusz – podkreśliła Grażyna Żebrowska. – Dokumenty takie jak Polska Deklaracja przypominają nam, że nasza obecna przyjaźń jest głęboko zakorzeniona w postawie obopólnego podziwu”.
Ważni sojusznicy
USA i Polskę łączy trwały sojusz, czego dowodem jest rozmieszczenie w tym roku w Polsce tysięcy żołnierzy amerykańskich w ramach ćwiczeń NATO-wskich.
Ponadto prezydent Trump odbędzie podróż do Polski w przededniu odbywającego się w dn. 7-8 lipca w Hamburgu szczytu 20 największych gospodarek świata.
Wizyta w Polsce „potwierdzi niezachwiane zobowiązanie Ameryki wobec jednego z naszych najbliższych sojuszników europejskich i podkreśli, że priorytetem administracji jest umacnianie kolektywnej obrony NATO” – głosi komunikat Białego Domu.
Do Polski dotarł niedawno transport amerykańskiego skroplonego gazu ziemnego; to pierwsza tego typu dostawa, która ma na celu umocnienie bezpieczeństwa energetycznego w Europie Środkowej.
