12 maja 2023
W dniach 11-12 maja 2023 r., w rok po jej zainicjowaniu 25 maja 2022 r., odbyło się w Warszawie Forum Liderów Grupy Doradczej ds. Zbrodni Wojennych (Atrocity Crimes Advisory Group – ACA).
Grupa Doradcza ds. Zbrodni Wojennych ACA to wyjątkowe wielostronne partnerstwo. ACA została powołana przez Stany Zjednoczone, Unię Europejską i Wielką Brytanię w celu wspierania Biura Prokuratora Generalnego Ukrainy (OPG) w dochodzeniach i ściganiu zbrodni wojennych i naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego wynikających z niesprowokowanej i nielegalnej wojny zainicjowanej przez Rosję. Celem ACA jest pomoc w dochodzeniu sprawiedliwości i pociągnięciu do odpowiedzialności osób odpowiedzialnych za zbrodnie i okrucieństwa.
Prokurator Generalny Ukrainy Andrij Kostin ogłosił niedawno, że Ukraina zarejestrowała ponad 82 000 przypadków zbrodni wojennych.
Celem Forum Przywódców jest potwierdzenie zobowiązań wobec ACA i dochodzenie sprawiedliwości dla Ukrainy, jak również przedstawienie wspólnego frontu w wysiłkach na rzecz pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności oraz omówienie międzynarodowego wsparcia dla tych wysiłków. ACA pełni rolę koordynatora pomiędzy partnerami, aby zapewnić skuteczne i celowe rozmieszczenie środków finansowych i wykwalifikowanego personelu w celu reagowania na potrzeby Jednostek ds. Zbrodni Wojennych OPG na Ukrainie.
ACA zapewnia już OPG wiedzę techniczną i swoje doświadczenie w celu zwiększenia jej możliwości i zdolności operacyjnych. Działacze z ramienia ACA opracowali i przekazali OPG wytyczne dotyczące przesłuchiwania narażonych na ponowną traumę ofiar i świadków, w tym osób przetrzymywanych jako więźniowie, dzieci poddawanych infiltracji oraz ofiar przemocy ze względu na płeć.
Dyrektorami ACA zostały trzy osoby (reprezentujące Uczestników Grupy ACA). Są to Ambasador USA Beth Van Schaack, Dyrektor Zarządzający Służby Działań Zewnętrznych UE Stefano Tomat oraz szefowa Departamentu brytyjskiego Biura Spraw Zagranicznych i Wspólnoty Narodów Hazel Cameron.
Sekretarz stanu USA Antony Blinken powiedział:
„Popierając sprawiedliwy, niezależny proces sądowy, zespół ACA demonstruje jedną z najmocniejszych cech demokracji: szacunek dla prawdy i rzeczywistą odpowiedzialność”.
Wysoki Przedstawiciel UE do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa Josep Borrell powiedział:
„Nie możemy pozwolić na bezkarności sprawców zbrodni wojennych w Ukrainie. Misja doradcza UE w Ukrainie (EUAM) jest kluczowym podmiotem UE odpowiedzialnym za realizację zadań Grupy Doradczej ds. Zbrodni Wojennych, której zadaniem jest wspieranie prac Biura Prokuratora Generalnego. Wsparcie EUAM dla Ukrainy w jej poszukiwaniu sprawiedliwości jest kolejnym dowodem niezachwianego zaangażowania UE na rzecz ustalenia odpowiedzialności, jak również zaangażowania w przyszłości Ukrainy oraz dobrobyt jej mieszkańców”.
Sekretarz Stanu Wielkiej Brytanii do spraw zagranicznych, Wspólnoty Narodów i Rozwoju James Cleverly powiedział:
„Okrucieństwa, których byliśmy świadkami w Ukrainie od czasu nielegalnej inwazji Rosji, są obrzydliwe. Ich sprawcy muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności. Jestem dumny, że Wielka Brytania i nasi międzynarodowi partnerzy odgrywają wiodącą rolę we wspieraniu ukraińskich dochodzeń dotyczących zbrodni wojennych. Jesteśmy zjednoczeni z Ukrainą i pochwalamy pracę Prokuratora Generalnego w zapewnianiu sprawiedliwości narodowi Ukrainy”.
Prokurator Generalny Ukrainy Andrij Kostin powiedział:
„Wyzwania wynikające z ogromnej liczby zbrodni wojennych popełnionych przez agresora na ukraińskiej ziemi są niezmiernie rozległe. Tysiące cywilów ucierpiało w wyniku tych zbrodni. Wsparcie ACA jest nieodzownym wkładem w naszą odpowiedź na te wyzwania. Obejmuje ono pomoc w dochodzeniu i ściganiu międzynarodowych zbrodni Rosji oraz wsparcie naszych wysiłków w celu zapewnienia pomocy i ochrony ocalałym i świadkom”.
