Zestawienie informacji na temat ustawy JUST z 2017 roku

Zestawienie informacji na temat ustawy JUST z 2017 roku 

 (Justice for Uncompensated Survivors Today) 

 

Z czego wynika troska Stanów Zjednoczonych o restytucję mienia?    

  • Troska Stanów Zjednoczonych w kwestii restytucji wynika z zasady sprawiedliwości i równości wszystkich ofiar bez względu na obywatelstwo, religię i pochodzenie etniczne. 
  • Uważamy, że rozwiązanie kwestii restytucji mienia związanej z okresem II wojny światowej jest sprawą ważną. Przyjęcie przez polski rząd wiodącej roli w rozwiązaniu tych wyzwań, które od dziesięcioleci pozostały nierozstrzygnięte, podkreśliłoby rolę Polski jako lidera w UE i na świecie. 
  • Kompleksowa ustawa reprywatyzacyjna byłaby korzystna dla wielu polskich obywateli jak też dla osób zmuszonych do opuszczenia Polski w czasie II wojny światowej oraz już po wojnie, które następnie zostały naturalizowanymi obywatelami innych krajów. 
  • To dla Polski sposobność, by kolejny raz odegrać wiodącą rolę w rozwiązywaniu złożonych, trudnych i bolesnych kwestii historycznych.  
  • Podjęcie tej sprawy staje się tym pilniejsze, iż żyjące jeszcze osoby, którzy przeżyły II wojnę światową i ocalały z Holokaustu, są już w bardzo podeszłym wieku.

Czym jest raport wynikający z ustawy JUST?   

  • W maju 2018 r. prezydent Trump podpisał ustawę JUST, zobowiązującą Departament Stanu do przedłożenia Kongresowi raportu na temat działań krajów, które poparły Deklarację Terezińską podczas konferencji praskiej w 2009 roku poświęconej mieniu z okresu Holocaustu, podjętych w celu realizacji celów i postanowień Deklaracji. 
  • Raport składa się ze streszczenia oraz 46 rozdziałów odnoszących się do poszczególnych krajów.   
  • Rozdziały poświęcone poszczególnym krajom zawierają krótki rys historyczny, a następnie omówienie postępów danego kraju w wypełnianiu każdego z zobowiązań wynikających z Deklaracji Terezińskiej. Długość rozdziałów zależy od doświadczeń danego kraju w czasie II wojny światowej, stopnia złożoności praktyk związanych z restytucją w tym kraju oraz dostępnych informacji.
  • Raport wynikający z ustawy JUST nie wzywa Polski do zapłaty za nazistowskie zbrodnie wobec ludzkości.Restytucja mienia, czyli działania na rzecz zwrotu mienia jego prawowitym właścicielom, oraz rekompensata za mienie skonfiskowane/znacjonalizowane nie  powiązane z reparacjami, czyli zapłatą za szkody lub cierpienia poniesione podczas wojny. 
  • Ani ustawa JUST, ani raport z niej wynikający w żaden sposób nie oskarżają Polski o współudział w nazistowskich zbrodniach podczas II wojny światowej. Raport skupia się na postępach w zakresie zwrotu mienia znajdującego się fizycznie w Polsce – lub rekompensaty za nie – prawowitym właścicielom, z których przeważająca większość to obywatele polscy lub osoby polskiego pochodzenia, lub ich spadkobiercy.    
  • Ustawa JUST nie nakłada na żaden kraj wymogu wypłaty pieniędzy osobom fizycznym, rządom innych krajów czy organizacjom międzynarodowym w celu rozwiązania kwestii restytucji. 
  • Do poszczególnych krajów należy decyzja, jak wypełniać podjęte przez nie zobowiązania wynikające z Deklaracji Terezińskiej. 
  • Dla Stanów Zjednoczonych rzeczą najważniejszą jest, by wszystkie kraje, które poparły Deklarację Terezińską nadal czyniły w dobrej wierze starania na rzecz wypełnienia  zobowiązań podjętych w 2009 roku.

Co raport mówi na temat Polski?  

  • Raport wynikający z ustawy JUST podkreśla, że Polska poważnie angażuje się na rzecz upamiętnienia Holokaustu. 
  • To, co robi Polska w zakresie upamiętniania Holokaustu ma istotne znaczenie. Jeśli mamy nie dopuścić do powtórzenia się podobnych okrucieństw, musimy zapamiętać doświadczenie Holokaustu, zwalczać historyczny rewizjonizm i promować tolerancję oraz porozumienie. 
  • W raporcie zauważa się również, że Polska zapewnia finansowe wsparcie ocalałym z Holokaustu, pochodzącym z Polski, bez względu na ich miejsce zamieszkania, w postaci miesięcznych świadczeń stanowiących ekwiwalent świadczeń wypłacanych przez rząd emerytom mieszkającym w Polsce.To również stanowi przykład dla innych krajów. 
  • Raport stwierdza, że 10 lat po Deklaracji Terezińskiej oraz 75 lat po zakończeniu II wojny światowej wciąż występują luki w sposobach realizacji przez Polskę rekomendacji wynikających z Deklaracji Terezińskiej, zwłaszcza w zakresie restytucji lub rekompensaty za nieruchomości i mienie ruchome, dzieła sztuki i obiekty kultury. 
  • Polska jest jedynym krajem Unii Europejskiej, w którym istnieją znaczące kwestie dotyczące własności z czasów Holocaustu, a który nie przyjął kompleksowej ustawy reprywatyzacyjnej.   
  • Tylko Polska jest w stanie podjąć decyzje w zakresie własności znajdującej się na terytorium Polski. Wierzymy, że w interesie Polski jest rozwiązanie tej kwestii raz na zawsze.

Kto był objęty umową odszkodowawczą zawartą pomiędzy Polską a Stanami Zjednoczonymi w 1960 roku?  

  • Umowa odszkodowawcza podpisana przez Stany Zjednoczone z Polską w lipcu 1960 roku umożliwiała występowanie z roszczeniami jedynie tym osobom, które w momencie nacjonalizacji ich majątku w Polsce były obywatelami amerykańskimi.     
  • W związku z tym, bardzo niewielu obywateli amerykańskich było uprawnionych do występowania z roszczeniami na podstawie umowy z 1960 roku.     
  • Polscy obywatele, których majątek przejęto w latach II wojny światowej lub w czasach komunizmu, a którzy później wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych i uzyskali obywatelstwo amerykańskie, lub potomkowie których zostali obywatelami amerykańskimi, nie byli objęci umową z 1960 roku.  
  • Umowa z 1960 roku w żadnym punkcie nie wykluczała możliwości ubiegania się o zwrot majątku przez obywateli amerykańskich nie objętych jej zapisami – co zarówno Polska, jak i Stany Zjednoczone rozumiały w momencie jej podpisywania.